Memlük Sultanı İskender Çelebi’nin 1496'da Osmanlı Devleti İle Başlattığı Savaşın Politik ve Askeri Sonuçları

15. yüzyıl Mısır’ı, Memlük Sultanlığı’nın zirvesiydi. Yüzyıllardır bölgenin hakimi olan bu güçlü devlet, hem ekonomik zenginlik hem de askeri kudret açısından Batı dünyası üzerinde önemli bir etkiye sahipti. Ancak 15. yüzyılın sonlarına gelindiğinde, Memlük Sultanlığı’nın önünde yeni bir tehdit belirmeye başlamıştı: Osmanlı İmparatorluğu.

Osmanlı Devleti, Balkanlar’dan Anadolu’ya kadar genişleyen toprakları ile giderek güçleniyordu ve gözünü Mısır gibi önemli bir bölgeye dikmişti. Memlük Sultanı İskender Çelebi, bu tehdidi fark ettiğinde, Osmanlılarla çatışmayı kaçınmak için elinden gelen her şeyi yaptı. Ancak kaderin cilvesi, iki devletin savaşması için ön koşulları hazırlamıştı.

İskender Çelebi’nin ölümü ve yerine geçen Kaıtbay, Osmanlı İmparatorluğu ile olan gerginliği arttırdı. Her iki devlet de sınır bölgelerinde askeri güçlerini toplamaya başladı ve sonunda 1496 yılında savaş ilan edildi. Bu savaş, sadece iki güçlü devletin kaderini belirlemekle kalmadı, aynı zamanda bölgenin siyasi ve ekonomik dengelerini derinden etkiledi.

Savaşın Nedenleri: Bir İmparatorluk Mücadelesi

Osmanlı Devleti’nin yükselişi, Memlük Sultanlığı için büyük bir tehdit oluşturuyordu. Osmanlılar, güçlü bir orduya ve deneyimli liderlere sahiptiler ve Mısır’ı ele geçirmek için kararlıydılar. Ancak savaşın nedenleri sadece askeri güçle sınırlı değildi:

• Ekonomik Rekabet: Mısır, o dönemde önemli ticaret yollarının kesiştiği bir noktaydı ve zenginlik kaynaklarına sahipti. Osmanlılar, bu zenginliklerden yararlanmak ve ticaret hakimiyetini ele geçirmek istiyordu.
• Siyasi Baskı: Osmanlı Devleti, Mısır’ı ele geçirerek İslami dünyada liderlik rolünü üstlenmeyi amaçlıyordu. Memlük Sultanlığı ise bu iddiayı kabul etmemekteydi.

Savaşın Sonuçları: Bir Dönemde Değişim

1496 yılında başlayan savaş, yıllarca süren kanlı çatışmalara sahne oldu. Osmanlılar, güçlü orduları ve stratejik üstünlükleri sayesinde Memlük Sultanlığı’na karşı önemli zaferler kazandılar. Ancak savaşın sonucu kesin bir Osmanlı zaferi değildi.

Memlük Sultanlığı, direnmeyi başardı ve Osmanlılara karşı önemli direniş gösterdi. Ancak savaşın sonunda Mısır topraklarının büyük bir bölümünü kaybetti.

Savaşın sonuçları bölgeyi derinden etkiledi:

• Siyasi Değişim: Mısır, Osmanlı İmparatorluğu’nun hakimiyeti altına girdi ve bu durum yüzyıllar boyunca devam etti. Memlük Sultanlığı ise tarihin sahnesinde yerini kaybetti.
• Ekonomik Dengesizlik: Savaş, bölgenin ekonomisini büyük ölçüde etkiledi. Ticaret yolları kesildi ve Mısır’ın zenginlik kaynakları Osmanlıların kontrolüne geçti.

Savaşın Uzun Vadeli Etkileri:

Osmanlı-Memlük savaşı, sadece Mısır’ın kaderini değil, aynı zamanda Orta Doğu ve Afrika’nın siyasi ve ekonomik geleceğini de etkiledi. Bu savaş, Osmanlı İmparatorluğu’nun yükselişine ve bölgedeki hakimiyetinin başlangıcına işaret etti.

Aynı zamanda Memlük Sultanlığı’nın çöküşü, İslami dünyada yeni bir güç dengesi oluşmasını sağladı.

Sonuç:

Osmanlı-Memlük savaşı, 15. yüzyıl Mısır tarihinin en önemli olaylarından biridir. Bu savaş, sadece iki güçlü devletin kaderini belirlemekle kalmadı, aynı zamanda bölgenin geleceğini de derinden etkiledi. Osmanlı İmparatorluğu’nun yükselişi ve Memlük Sultanlığı’nın çöküşü, Orta Doğu ve Afrika’daki güç dengelerini yeniden şekillendirdi. Savaşın sonuçları günümüzde bile hissedilmeye devam etmektedir.